Hordhac:
Inaad fahamto naftaada, sababaha ay u fikirto sida ay u fikirto, iyo sababaha ay u dhaqanto sida ay u dhaqanto — waa bilowga isbeddel dhab ah. Cilmiga nafsiga (psychology) wuxuu naga caawiyaa inaan aragno gudaha nafsaddeenna si qoto dheer, isagoo naga gacan siiya inaan si wanaagsan u fahanno dareenka, fikirka, iyo dabeecadda dadka kale.
Qoraalkani waa hordhac u ah mowduucyo badan oo ay leedahay cilmiga nafsiga, wuxuuna gogol xaar u yahay barashada arrimo muhiim ah sida: dabeecadaha bini’aadamka, saameynta deegaanka iyo waaya-aragnimada, iyo sida Islaamku u taageerayo barashada iyo fahamka nafta.
Cilmiga nafsigu waa daraasad cilmi ah oo ku saabsan maskaxda bini’aadamka, sida ay u fikirto, u dareento, iyo u dhaqanto. Waa isku dhaf u dhexeeya falsafad, cilmiga biology-ga, iyo cilmi-nafsiga dhaqaalaha bulshada. Waxa uu si qoto dheer u falanqeeyaa arrimaha maskaxda iyo nafta si loo fahmo sababaha ay dadka qaar ugu nool yihiin farxad, halka kuwo kalena la ildaran yihiin niyadjab, walbahaar ama niyad-xumo joogto ah.
- Fahamka naftaada iyo dadka kale: Waxaad baranaysaa waxa sababa falalkaaga iyo kuwa dadka kale—taasi waxay kuu horseedaysaa dulqaad, faham iyo xiriir bulsho oo wanaagsan.
Xalinta dhibaatooyinka gudaha: Mararka qaar, dhibka nafsadeed ee aan la kulanno wuxuu ka yimaadaa wax aan si fiican u fahmin. Barashada psychology-ga waxay naga caawisaa in aan helno xididka dhibka.
Horumarka Shakhsiyeed: Waxaad awood u yeelanaysaa inaad naftaada si cilmi ah u kormeerto, u qiimeyso, ugana shaqeyso is-beddel wanaagsan.
Xoojinta xidhiidhka diinta iyo nafta: Islaamku wuxuu xoogga saarayaa in qalbiga iyo nafta la hagaajiyo. Psychology-da casriga ahna waxay noqon kartaa qalab kaa caawiya inaad si wanaagsan u fahanto fariinta Qur’aanka iyo Sunnaha ee la xiriirta isxisaabinta, sabirka, iyo tawakkulka.
Psychology iyo Islaamka: Ma Isdiiddan Yihiin?
Dadka qaar waxay u haystaan in psychology-gu uu yahay cilmiga reer galbeedka oo aysan diintu wax la wadaag ah laheyn. Taasi waa faham khaldan. Islaamku wuxuu xoogga saarayaa nafta (nafs), qalbiga (qalb), iyo maskaxda (caql). Waxaana jira tobanaan aayadood iyo xadiisyo ka hadlaya:
-
“Qad aflaha man zakkaha. Wa qad khaaba man dassaaha.” (Surat Ash-Shams 9–10)
Turjumid: “Wuxuu guulaystay ruuxii daahiriya [naftiisa], wuxuuna khasaaray ruuxii dullaystay.”
Sidaas darteed, psychology-ga casriga ah waxa uu noqon karaa qalab lagu xoojinayo waxyaabaha diinteenna xambaarsan tahay, haddii si fiican loo fahmo loona dabaqo.
Gunaanad:
Barashada psychology-ga waa furaha fahamka naftaada, la qabsiga cadaadiska nolosha, iyo sameynta xiriir wanaagsan oo diini iyo bulsho ah. Maqaalkani wuxuu kuu gogol xaari doonaa taxane maqaal ah oo ku saabsan faracyada psychology-ga, sida Islamic Psychology, Cognitive Behavioral Therapy, iyo waxyaabaha kale ee qiimaha leh.
Leave a Reply